Đây là bản gốc của bài viết 5 điều Hà Chu nhắc bạn trước khi mở quán cà phê tại Hà Nội mà mình sản xuất cho Vietcetera thời gian trước. Bài viết này nhanh chóng và may mắn nhận được một lượng tương tác tự nhiên khổng lồ từ độc giả (một trong những Instagram post có lượng tương tác tự nhiên nhiều nhất từ trước tới nay của Vietcetera), điều này khẳng định sự quan tâm và mong muốn sở hữu một thương hiệu cà phê của riêng mình trong cộng đồng vẫn mạnh mẽ tới nhường nào.
Bên cạnh bài viết đã hiệu chỉnh, mình xin chia sẻ cả bài viết gốc để mọi người tham khảo.
Tôi viết bài viết này vào tháng 4 năm 2021, vậy nên nếu bạn đã mở trước đó rồi, thì xin chúc mừng bạn. Bạn đã vào lọt vào danh sách những thương hiệu đã tồn tại trên thị trường và tôi hy vọng thương hiệu của đang phát triển mạnh mẽ. Còn nếu bạn là người đang cân nhắc dồn toàn bộ số tiền tiết kiệm của mình mấy năm vừa rồi vào một đứa con tinh thần ngành F&B, tôi khuyến khích bạn hãy cân nhắc một số yếu tố sau trước.
1, Đừng mở, nếu bạn định làm theo kiến trúc quán cà phê Hàn Quốc/ Nhật Bản
Đó là những phong cách kiến trúc đã nở rộ trong hơn 3 năm qua tại thị trường Hà Nội, cho mọi quy mô cũng như diện tích. Một chiếc cửa gỗ sáng màu, tường sơn trắng kem, không gian tương đối tối giản và có nhiều cây xanh đã không còn đặc sắc, nếu không muốn nói là nhàm chán với một trải nghiệm đi cà phê đơn thuần của khách hàng. Nếu bạn muốn thu hút khách hàng tới chụp hình và check-in, khung cảnh này không còn đủ ấn tượng để họ tìm đến. Nếu bạn muốn thu hút khách hàng tới thưởng thức sản phẩm đồ uống chất lượng cao – như một ly cà phê ngon hay một thức uống sáng tạo chỉ mình bạn có, khung cảnh này không phù hợp để thu hút nhóm khách hàng thích thưởng thức. Nếu bạn chỉ đơn giản là muốn thu hút tập khách cư dân quanh địa điểm mình mở, hãy chuẩn bị tinh thần cho việc doanh thu cũng sẽ chỉ ở mức ổn định vừa đủ chứ khó có thể tạo ra đột phá cho dự án kinh doanh này.
2, Đừng mở, nếu bạn chưa hiểu rõ rằng “cà phê ngon không phải là tất cả”
Tôi muốn khẳng định rằng cà phê ngon nói riêng, hay đồ uống ngon nói chung, là một yếu tố tối quan trọng. Dù gì thì chúng ta cũng đang kinh doanh trong ngành F&B, và trách nhiệm tạo ra một ly đồ uống ngon nhất có thể chính là đạo đức của người làm nghề. Thế nhưng dù quan trọng đến đâu, nó cũng không phải là tất cả. Hãy đặt chính bản thân bạn vào vị trí của một người khách hàng và nhìn nhận lại xem, trong những lần đi cà phê gần đây nhất, lần bạn thực sự tìm đến một nơi chỉ-vì ly cà phê ngon là bao giờ?
Nhu cầu “đi cà phê” của khách hàng thực ra chỉ là một cách nói ngắn gọn cho rất nhiều các nhu cầu ít ai nói thành lời, như là:
Nhu cầu tìm chỗ ngồi làm việc
Nhu cầu gặp gỡ đối tác, bạn bè, người yêu
Nhu cầu ngồi suy nghĩ
Nhu cầu trải nghiệm một không gian phù hợp với cảm xúc của mình
Nhu cầu tiện đường
Và rất nhiều các nhu cầu khác nữa. Một thương hiệu thành công thì thường có cà phê ngon, nhưng một thương hiệu chỉ có cà phê ngon mà không hiểu khách hàng của mình cần thêm điều gì khác nữa thì không thể thành công.
P/S: cuộc sống luôn có ngoại lệ. Một ly cà phê ngon-xuất-sắc sẽ vượt qua mọi rào cản và khiến khách hàng tìm về bằng mọi giá (như là dân ghiền cà phê Hà Nội ai cũng tìm tới Reng Reng chẳng hạn). Thế nhưng ly cà phê của bạn vừa đủ ngon hay ngon xuất sắc? Bạn sẽ phải tự đánh giá.
3, Đừng mở, nếu bạn chưa nhận ra rằng thị trường đang cạnh tranh tới nhường nào
Trên bất cứ con phố nào, bạn cũng có thể dễ dàng tìm thấy không phải 1, 2, mà là nhiều quán cà phê từ lớn tới nhỏ chen chúc mở. Làn sóng cà phê nói chung và cà phê đặc sản nói riêng đang càn quét Hà Nội – một thành phố có diện tích thực sự không quá lớn và số quán cà phê có lẽ đang dần áp đảo cả số người uống cà phê, đặc biệt là với sự tiện lợi của Grab, Now, Baemin hiện tại. Khách hàng có thể dễ dàng gọi một ly cà phê họ thích chứ chẳng cần phải vào quán của bạn, cho dù bạn ở ngay dưới chân toà nhà văn phòng của họ. Mọi nhu cầu của khách hàng tính tới thời điểm này đều đã được giải đáp gần như trọn vẹn: cà phê rẻ, cà phê ngon, cà phê đậm đà, cà phê sáng tạo, cà phê tiện lợi.
Thị trường cạnh tranh không đáng sợ bằng việc gần như mọi “pain point” (nỗi đau) của khách hàng đều đã được giải quyết hết, và thậm chí là giải quyết rất khéo léo bằng những thương hiệu cà phê lớn nhỏ trên thị trường. Vậy thương hiệu của bạn đang mở ra để giải quyết vấn đề gì vậy? Và liệu vấn đề đó có thực sự chưa-một-ai giải quyết được ổn thoả cho nhóm khách hàng mà bạn đang hướng tới hay không?
4, Đừng mở, nếu bạn nghĩ đây sẽ là một khoản thu nhập bị động dễ dàng
Không có gì gọi là “bị động” trong ngành dịch vụ, trừ khi bạn thực sự chỉ đầu tư tiền và có một đội ngũ riêng làm tất cả. Ngành dịch vụ đồng nghĩa với việc hôm nay ổn chưa chắc ngày mai đã vậy, nhân sự có thể nghỉ bất cứ lúc nào, sơ suất có thể xảy ra ở bất cứ công đoạn nào, và không giống như nhà sản xuất hàng loạt điện thoại hay quần áo, cốc cà phê trước và cốc cà phê sau đã chẳng thể giống nhau y hệt.
Mở quán cà phê sẽ tốn của bạn nhiều thời gian và công sức hơn trên phim ảnh rất nhiều. Việc bạn vẫn rửa cốc lúc 12 giờ đêm cũng không phải là điều gì quá xa lạ trong những ngày đông khách hoặc thiếu nhân viên. Quán của bạn có thể chẳng xảy ra một “khủng hoảng” gì to tát, nhưng bạn sẽ vẫn luôn tìm thấy mình dành rất nhiều thời gian ở đó để trau chuốt từng chi tiết nhỏ, ít nhất là trong 3-6 tháng đầu. Hãy chuẩn bị một tâm lý đúng đắn và chắc chắn rằng bản thân mình đã sẵn sàng.
5, Đừng mở, nếu bạn nghĩ rằng mở cà phê thì cần ít vốn hơn (nhà hàng và các dự án kinh doanh khác)
Tôi phải đồng ý rằng mở một quán cà phê “cơ bản” thì quả thực không cần nhiều vốn. Thế nhưng nếu bạn đã giải quyết được cả 4 yếu tố phía trên, thì đi đôi với đó sẽ là một khoản vốn đầu tư tương đối khổng lồ, và ý tôi không chỉ đơn thuần là tài chính. Nó chắc chắn sẽ đòi hỏi ở bạn:
Thời gian
Công sức
Tiền bạc (có thể tương đương hoặc lớn hơn chi phí mở một nhà hàng, nếu bạn muốn thực sự tạo ra một trải nghiệm khác biệt đủ rõ nét)
Chấp nhận rủi ro về mặt đầu tư
Với một số vốn như vậy, khó có thể đánh giá là ít ỏi.
Kết
Nếu bài viết này làm bạn có phần nhụt chí, thì tôi đã thành công. Không có gì nguy hiểm hơn việc khởi sự kinh doanh khi đang hưng phấn với ý tưởng mình có, cùng góc nhìn của một người khách hàng – chúng ta dễ thiếu đi cái nhìn thực tế vào thị trường và của người trong cuộc. Tôi chúc bạn sau khi cân nhắc kĩ, sẽ tìm ra được hướng đi riêng cho mình và mở ra một quán cà phê xuất-sắc tại Hà Nội! Một mô hình đủ hay ho thì không bao giờ là thừa cả, phải không?
Comments